Slaap

Ik slaap gelukkig fantastisch en blijk een eindeloze put aan ochtend-energie te hebben (meestal...). Maar frustrerend vind ik het zeker regelmatig, wanneer onze kinderen blijven wiebelen, friemelen, dit en dat willen of weer wakker huilen en schreeuwen.

Lina begon met goede nachtrust maar ontwikkelde zich rond de kenbare leeftijd van ongeveer 24 maanden (wanneer verbeelding en angst intrede doet en er monsters ontstaan) tot een eindeloze bedtijd-ondersteuning-behoeftige. David vond het maar zielig als zij zou huilen, want dat hoeft helemaal niet, we moesten haar gewoon in slaap wiegen, kriebelen, knuffelen, enzovoorts. Ik was het wel ontzettend zat toen ik op een gegeven moment vaker 1,5 uur haar hand aan het vasthouden was dan dat zij binnen 30 minuten sliep. Blijkbaar doe ik iets wat echt NIET werkt, want Malik begint die trekjes nu ook te laten zien.

In dit blog deel ik je wat bij ons heeft gewerkt en wil ik aanstippen dat het echt over gaat. Misschien niet binnen een paar weken, maanden of zelfs jaar... Maar ook kleine gillende kinderen worden groot.

1. De borst

Veel moeders die borstvoeding geven, ervaren het gemak van aan de borst in slaap vallen. Lina wilde liever een fles dus bij haar heeft dat weinig uitgehaald maar Malik doet het er nu nog het liefst op, nu hij bijna twee jaar is. In veel culturen is het heel gebruikelijk dat een baby aan de borst in slaap valt maar het viel mij op dat in de Westerse cultuur wordt gewaarschuwd voor de lange termijn: als ze steeds de borst nodig hebben om te gaan slapen, moet de moeder dus elke nacht (en dag) meermaals fysiek aanwezig zijn om de baby weer in slaap te helpen.

Ten eerste denk ik dat een jonge baby zich niet laat 'leren'. Een jonge baby, zeker tot drie maanden, is niet bezig ons te manipuleren tot gedrag. Een baby roept gewoon vanuit levensbehoefte.
Moedermelk biedt comfort, veiligheid, een volle-buik, oxitocine en nog andere hormonale stoffen waar het kind gemakkelijk(er) door in slaap valt. Daarbij biedt de hormoonuitwisseling ook moeder de nodige ontspanning en versterkt het de band tussen moeder en kind.
Wel ben ik het eens met de langetermijnvisie wanneer het gaat om aangeleerd gedrag. Toch geloof ik iets meer in de kracht en gezonde voordelen van aan de borst in slaap vallen tegenover het routinematig gaan slapen met de noodzakelijke borst. Ik ben ervan overtuigd dat de borst voor het slapen vertrouwen en comfort bied waarbij de baby en het kind worden geholpen zich te reguleren. Want na die twee-drie maanden, wordt het in slaap brengen aan de borst een gewoonte. Dan wordt het volgens mij de vraag of jij de gewoonte beschouwd of de behoefte.
Beschouw je de gewoonte? Als je daar tevreden mee bent, geen probleem. Niet tevreden? probeer dan eens te onderzoeken wat de behoefte is, want die verandert constant bij jonge kinderen.

2. Samen slapen

Ook dit is in veel culturen heel gebruikelijk. Toch vinden wij Westerlingen er van alles van: samen met de baby gaan slapen zou gevaarlijk zijn in verband met stikgevaar en zou het zelfstandig slapen belemmeren.

Heel eerlijk... In beiden zie ik wel wat, echter geloof ik dat jij als moeder heel goed kunt inschatten of jij er zelf geschikt voor bent om met een baby naast je te gaan slapen. Ben je een roekeloze slaper? Dan zorg je voor veiligheid. Word je wakker wanneer de baby zucht? Dan kun jij echt met een gerust hart samen slapen. Ik vond het hierin echter wel een fijn gevoel om de kinderen tegen mij aan te hebben liggen. Zodoende voelde ik hen en hoefde ik niet wakker te worden van elke zucht of kreun. Mijn lichaam signaleert namelijk prima of er serieuze spanning is in het lichaam van mijn baby, dreumes of peuter of dat het gaat om een korte kuch.
Natuurlijk is het wel echt belangrijk bij jezelf na te gaan of je mentaal en fysiek veilig bent: ben je onder invloed, constante stress, ziek of om een andere reden geen heldere slaper, neem dan veiligheid heel serieus en denk aan bijvoorbeeld een co-sleeper of een bedje naast jouw bed als je samen in de kamer slapen belangrijk vindt.

Wat betreft het zelfstandig leren slapen, merk ik dat dat waar is. Onze kinderen hebben mij echt nodig om in slaap te komen (Lina wisselt daarin zelfs nu zij 4,5 jaar is nog).

Maar komt dat doordat zij naast mij hebben geslapen gedurende hun eerste maanden?
Dat weet ik bijna zeker van niet. Ik ben ervan overtuigd dat zij de behoefte hebben om mijn veiligheid te voelen, de externe regulatie nodig hebben om prikkels van de dag te verwerken. Natuurlijk speelt gewenning ook een rol en moet ook ik constant op signalen blijven letten of samen slapen nog wel "goed" is.
Malik is nu 22 maanden, bijna twee jaar, en ik begin het samen slapen nu wel echt zonde van de slaap te vinden. Soms tot frustratie of irritatie aan toe. Hij wordt in de nacht wakker om bij mij te komen liggen, want inmiddels slaapt hij al een hele tijd in zijn eigen bed in zijn eigen kamer. Lina vertoonde soortgelijke reactie binnen ongeveer dezelfde leeftijden.

Ik zou het samen slapen bij een volgende zeker weer doen. Vooral omdat ik dus geloof dat zij het nodig hebben en daarnaast omdat ik het ook fijn vind om te slapen.

3. Hand boven het hoofd houden

Vanuit de antroposofie wordt gezegd dat kinderen via het hoofd indrukken binnenkrijgen. De antroposofie schrijft mede daarom (ook i.v.m. warmtebehoud) voor om een mutsje te dragen bij jonge- of prikkelgevoelige kinderen. Ik vond dat wat ver gaan nadat de warmte prima behouden wordt en vind ook dat wanneer een kind geboren is, een kind mag worden begeleid naar het verwerken van de prikkels die zij ervaren. Natuurlijk met rust, liefde en warmte.

Maar! Wat bij zowel Lina als Malik en ons nichtje heel goed werkt, is een hand boven het hoofd houden en, afhankelijk van het kind, nog een hand bij het staartbeen, (onder-)rug, buik of borst. Hierdoor denk ik dat het kind zowel de warme veiligheid van de baarmoeder even ervaart als dat het bijdraagt aan het bij zich houden van stromende energieën.

4. Routine

Hoewel heel gebruikelijk en niet helemaal in lijn met "kijken wat een kind nodig heeft", werkt routine.

Ik heb een hekel aan gezette tijden of structuren. Daardoor ben ik regelmatig moe omdat ik de hele tijd moet nadenken over wat wanneer en waar was ik ook alweer gebleven. De andere kant ervan is dat spontaniteit ruimte krijgt. Ik zou wel willen leren wat meer routinematig onze dag in te delen. Routines geven kinderen namelijk een gevoel van betrouwbaarheid en daarmee veiligheid. Ons als volwassenen trouwens ook. Hormonen en voorspelbaarheid.

Het ontzettend grote voordeel aan het aanhouden van routines is dat iedereen wat de volgende stap is. "Nu niets nieuws meer pakken en alles wat je pakt opruimen", "we gaan naar....... inderdaad, boven. Tandenpoetsen, wassen en naar bed", Lina instoppen, Malik pakt de kussens om onder zich te houden tijdens de borst, voorlezen (hier hebben wij geen consequent aantal pagina's of minuten), knuffel en een kus en dan Malik in bed liggen. Ik had het geluk dat ik tot voor kort Malik dan slapend in bed kon liggen en aan mijn avondroutine kon beginnen. Nu oefent Malik liever wakker in bed te gaan ;)

Door het aanhouden van de routines, worden vele praat-momenten beperkt, kunnen kinderen meer zelfstandigheid vertonen en vergaat het proces meer ontspannen waardoor zij ook weer beter slapen. Daarbij biedt het aanhouden van een routine "zekerheid" op voldoende slaap. De regelmaat werkt namelijk door op hormonaal niveau: de biologische wekker wordt afgesteld aan de hand van de routines die jullie inzetten.

5. Overig

Wat verder kan helpen :

• stop op tijd met drinken (dan is er geen plasdrang in de nacht)

• zorg voor een goede licht-donkerbalans. Het grote licht gaat voor mijn vertrek uit de kamer uit. Een nachtlamp mag niet veel licht geven en niet te weinig i.v.m. mogelijke monsters (melatonine en cortisol)

• probeer sensaties te beperken (licht, geluid, beeld, trilling, materiaal kleding en beddengoed, enz.) en let hierbij ook op het lig-vlak

• eventueel hoofeinde iets verhogen door een deken onderde bovenkant van het matras te stoppen

• zorg ervoor dat een eventueel nachtlampje niet in het oog schijnt

• let op indeling van de kamer. Je kunt denken aan feng shui-indeling maar vanzelfsprekend geldt dat een rustige ruimte

• stel een prettige temperatuur in, niet te warm of koud (ongeveer 18 graden)

• creëer een rustige setting, begin al met bed-tijd voor het tijd is om daaraan te starten (licht, geluid, optische beelden, mensen in beweging, enz.)

• let op de luchtkwaliteit

• let op voeding. Reageert je kind op de verwerking van voeding? Mogelijk heeft het het zwaar

• zorg overdag voor voldoende stimulering (beweging, leren, contact)

• even vasthouden aan de hand of in vorm van een knuffel

• muziek (helpt bij ons averechts, misschien bij jou wel)

• let op jouw eigen rust. Jij werkt aanstekelijk!

Waarom gaat deze blogpost niet echt in op theoriën?

Waarom deel ik eigenlijk waar ik van overtuigd ben in plaats van samen te vatten hoe verschillende theoriën zaken belichten? Omdat de theoriën die ik vind elkaar in bepaalde mate blijven tegenspreken. Ik heb daar moeite mee. Ik denk dat iedereen die een theorie vaststelt, dat doet vanuit zijn bril, wetenschap, kunde en goedwilligheid. Dat betekent alleen niet dat de tegenspreker geen gelijk heeft vanuit zijn brillenperspectief. Ik probeer daarom de informatie die ik tot mij krijg in perspectief te plaatsen en bewust te zijn van de context. Daardoor haal ik aspecten uit verschillende theoriën en kan ik niet altijd plaatsen wat herleidbaar is vanuit welke theorie of wat vanuit mijzelf komt.

Sst....